Miliony sprzedanych egzemplarzy, miesiące na szczytach list bestsellerów, przekłady na 30 języków w 39 krajach – nastolatki oszalały na punkcie sagi Stephenie Meyer, opowiadającej o miłości amerykańskiej nastolatki i przystojnego, „ucywilizowanego” wampira. Szacunki wskazują, że na całym świecie funkcjonuje 42 –milionowa rzesza fanów „Zmierzchu”, a ekranizacja pierwszej części powieści okazała się gigantycznym, komercyjnym sukcesem. Fala zainteresowania książkami Mayer dotarła do Polski za pomocą Wydawnictwa Dolnośląskiego, które za jedyne 1000 dolarów zakupiło prawa do publikacji pierwszej z czterech części serii. Teraz cieszy się z milionowych zysków, a my pytamy, jak do tego doszło.
- Wyszukiwanie tytułów, które później trafią na półki czytelników jest solą naszej pracy – wyjaśnia Małgorzata Wróblewska, dyrektor programowy Wydawnictwa Dolnośląskiego. – Mamy odrębny dział nabywania praw, który wyszukuje autorów i tytuły, które odpowiadają naszemu planowi wydawniczemu.
Pracownicy wertują katalogi, kontaktują się z agencjami literackimi, przeszukują strony internetowe, śledzą światowe targi książki i listy bestsellerów w innych krajach. Tak było również w przypadku „Zmierzchu”. – Kiedy zainteresowaliśmy się prozą Meyer, wiele krajów kupiło już prawa do przekładu jej książek w swoich językach – mówi Wróblewska. - Oczywiście nie mieliśmy pojęcia, jakim to może stać się bestsellerem. Przypuszczam, że nikt tego wtedy nie przewidywał. To były dopiero początki popularności autorki, kilka miesięcy po premierze „Zmierzchu” w USA.
Zgodnie z procedurami obowiązującymi w wydawnictwie, książka trafiła najpierw do grona lektorów, którzy przygotowali jej recenzję, a potem została omówiona podczas rady wydawniczej. Decyzja o zakupie praw zapadła bardzo szybko. – Właściwie nie mieliśmy wątpliwości – mówi Wróblewska. – „Zmierzch” miał wszystkie cechy bestselleru. Można było się spodziewać, że sukces zagraniczny przełoży się na polskie realia.
Pojęcie bestselleru trudno jest zdefiniować. W ogólnym ujęciu jest to książka, która dzięki tematowi, sposobowi jego przedstawienia lub szczególnej aktualności uzyskuje w pewnym okresie największą popularność i najwyższe nakłady. Tyle mówi teoria. Wydawcy i księgarze podkreślają jednak, że najważniejsze jest „wymieszanie” wszystkich składników w odpowiednich proporcjach. Zdarza się bowiem, że książka napisana jest sprawnym językiem, porusza interesujące i ważne tematy, a z jakichś przyczyn zalega w księgarniach, nie przyciągając uwagi czytelników. – Oczywiście odpowiednio przeprowadzona kampania reklamowa odgrywa tu ważną rolę, ale w przypadku „Zmierzchu” było inaczej – wskazuje Wróblewska. – Media zainteresowały się tematem dopiero wtedy, kiedy kolejne części cyklu trafiły na listy bestsellerów. Według wydawców kluczowe znaczenie miał oddolny ruch „fanowski”, który wytworzył się wokół sagi o miłości nastolatki i wampira. Sami czytelnicy, tworząc w internecie fora, blogi i strony poświecone „Zmierzchowi” i jego autorce nakręcali kampanię reklamową. W Internecie ukazywały się przecieki zawartości kolejnych tomów, a czytelnicy wymieniali się uwagami i opiniami na temat książek Meyer. Kiedy doszła do tego kinowa ekranizacja, euforia wybuchła z całą mocą.
- Kiedy 25 marca rozpoczynaliśmy sprzedaż czwartej części sagi, „Przed świtem”, kolejki ustawiały się już o 5 rano – wspomina Stanisława Kamionka, kierownik księgarni przy ul. Świdnickiej. – Takie zainteresowanie można porównać jedynie z „Harrym Potterem” Joanne Rowling.
Małgorzata Wróblewska również nie znajduje innego porównania. – W obu przypadkach mieliśmy do czynienia z fenomenem, który trudno jest uzasadnić – mówi. – To właśnie wspomniana wcześniej, dobrze skomponowana mieszanka składników. Książki, od których trudno się oderwać.
Wszystko wskazuje na to, że Stephenie Meyer jeszcze długo nie pozwoli o sobie zapomnieć. W produkcji jest już ekranizacja kolejnego tomu sagi o wampirach, która w USA ukaże się w listopadzie tego roku, a w Polsce prawdopodobnie kilka tygodni później. O fanów dba także Wydawnictwo Dolnośląskie, które uruchomiło specjalna stronę internetową, poświęconą twórczości Meyer, a w maju wypuści na rynek ilustrowany przewodnik po filmie „Zmierzch”, przedstawiający kulisy powstawania ekranizacji i związane z tym fakty i anegdoty.
