kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
W poprzednich częściach „Ratuszowych tajemnic” pisaliśmy o historii tego kompleksu oraz o jego wystroju. W tej części spróbujemy rozszyfrować różne tajemnicze napisy i ryciny znajdujące się w muzealnych wnętrzach.
Najbardziej tajemnicze są chyba te, które widnieją na ścianach cel w dawnej wieży więziennej. Zajmują one powierzchnię kilku metrów kwadratowych. Niestety, niewiele o nich można powiedzieć. Większość z nich jest bardzo trudna do odczytania i interpretacji. Ich twórcami byli z pewnością więźniowie, którzy tutaj w swoim czasie odsiadywali kary. Może jednym z nich był niejaki Kraus, który podpisał się na jednej z cegieł? Samych nazwisk jest zresztą więcej.
Poza tym wypisane są różne daty. Najstarsza to 1413. A rysunki są najrozmaitsze: szubienica, dom lub inna budowla, koła, a nawet swastyka, co może oznaczać, że osadzano tu więźniów jeszcze w okresie międzywojennym. Być może w najbliższym czasie uda się te wszystkie napisy i ryciny przynajmniej zinwentaryzować. Trudno będzie jednak powiedzieć, z jakiego czasu pochodzi większość z nich.
Żadnej tajemnicy nie stanowi natomiast od niedawna inskrypcja, napisana w języku łacińskim, znajdująca się w Sali Rajców, czyli w pomieszczeniu, w którym przez stulecia odbywały się posiedzenia Rady Miasta. Inskrypcja ta została kilka miesięcy temu dokładnie odczytana i przetłumaczona. Średzcy muzealnicy mniej więcej rozumieli ją już dawniej, ale dopiero pomoc specjalisty rozjaśniła wszystkie jej szczegóły. Specjalistą tym jest dr Adam Poznański z Zakładu Filologii Nowołacińskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. A „Express Średzki” jest pierwszym czasopismem, w którym jest ona w całości (wraz z tłumaczeniem) publikowana.
Humanumtransversarapitsors mentis acumen
At tibipartesvindicatipsasuas:
Soepevirumfundovertit, quemvexit in auras.
Et rapidissternitpassibusomnedecus:
Nempedoces testis non fallaxsellacurulis,
Dum faciem mutastotanovasquestatum.
Quisquises ergo color patriaefugefideresorti,
Quaquepotesfatiscedito, disce vices
Eveniantparili ne tibi lance vices.
Przeciwny los odbiera bystrość ludzkiego umysłu,
A tobie przypisuje własne działania.
Często tego męża kieruje na dno, którego ciągnie ku wiatrom,
I prędkimi krokami depcze wszelką cześć.
Dajesz wskazania, krzesło kurulne – wiarygodny świadku,
Gdy zupełnie zmieniasz oblicze i odnawiasz swój stan.
Kimkolwiek jesteś, ozdobo ojczyzny, nie wierz losowi!
Co możesz, zostaw przeznaczeniu i poznawaj niepowodzenia,
Aby niepowodzenia nie przypadły ci na równej szali.
Jak powiedział nam dr A. Poznański, inskrypcja ta nawiązuje do utworu nowołacińskiego francuskiego poety znanego jako Dominicus Baudius, który żył w latach 1561-1613. Nie wiadomo dokładnie, kiedy Baudius napisał swój utwór i jak został on „przetransportowany” do Środy Śląskiej. A co za tym idzie, trudno powiedzieć, kiedy inskrypcja znalazła się w Sali Rajców – aktualnie w jednym z pomieszczeń Muzeum Regionalnego. W chwili obecnej pod uwagę trzeba wziąć koniec XVI wieku lub początek wieku XVII. Być może w najbliższym czasie poprosimy dra Poznańskiego o więcej wyjaśnień.
Tymczasem zapraszamy do średzkiego muzeum, by odbyć wycieczkę śladem tajemniczych napisów. Jest to swoją drogą ciekawy sposób zwiedzania muzeum. Tym bardziej, że napisów, inskrypcji i rysunków odkryć można z pewnością jeszcze więcej.
