kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
Nasze doskonałe „Sokoły” produkowano w latach 1934-1939 w warszawskich Państwowych Zakładach Inżynieryjnych. Jako pierwsza nazwę tą otrzymała odmiana turystyczna – „Sokół” 600 RT, później podjęto wytwarzanie ciężkiego motocykla, oznaczanego dodatkowym symbolem CWS M111. Napędzał go widlasty, dwucylindrowy, czterosuwowy silnik chłodzony powietrzem, o imponującej pojemności 995 cm³. Maszyny te doskonale sprawdziły się jako pojazdy wojskowe naszej armii we wrześniu 1939 roku.
Kultowa do dzisiejszego dnia marka „Harley – Davidson” zainaugurowała działalność już na początku dwudziestego wieku. Po roku 1936 produkowano tam ogromne ilości motocykli, ich ciekawym, dodatkowym niejako znakiem rozpoznawczym były błyszczące, chromowane elementy – w tym rury wydechowe.
Wytwórnia DKW, której skrót pochodził od słowa „dampfkraftwagen” – niemiecki samochód parowy – wypuszczała na rynek nie tylko motocykle, ale także samochody osobowe. Założono ją w roku 1905, natomiast w latach trzydziestych dwudziestego wieku była jedną z największych fabryk motocykli na świecie.
Jeszcze wcześniej powstała firma NSU, w roku 1873 zakłady te produkowały najpierw mechaniczne krosna włókiennicze i rowery. Nowatorskim rozwiązaniem w niektórych, wywarzanych od 1911 roku motocyklach NSU było resorowane tylne koło, znakomicie podwyższające komfort jazdy po ówczesnych drogach. Maszyny tej firmy uczestniczyły w wyścigach, osiągając świetne wyniki.
Kolejny jednoślad niemiecki to motocykl, skonstruowany w fabryce Victoria-Werke A.G. w Norymberdze. Przeznaczony pierwotnie dla potrzeb cywilnych, po stosownej modernizacji trafił do hitlerowskich sił zbrojnych. Jego produkcja miała miejsce w latach 1938 – 1945.
Po wojnie na teren powiatu bolesławieckiego przybywali polscy pionierzy, opuszczający swoje gospodarstwa na zagarniętych przez Związek Sowiecki Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej i w ówczesnej Jugosławii. Ich pierwsze lata były trudne, jednak od początku starali odnaleźć się w nowej rzeczywistości.
Cenne kronikarskie zapiski z tamtych lat dotyczą spraw politycznych i społecznych - jak choćby informacja, iż w listopadzie roku 1949 komisja rolna w Gromadce uczestniczyła w przejmowaniu od Armii Sowieckiej zajmowanej przez nią ziemi i zabudowań. Potem odzyskany grunt i budynki przyznawano osadnikom. Nieco wcześniej podnieśli oni bunt, protestując przeciwko zamknięciu miejscowej placówki oświatowej i tym samym konieczności dowożenia dzieci do szkół w pobliskich miejscowościach.
Ciekawy jest protokół, dotyczący sprzedaży mienia poniemieckiego – w tym motocykli, także przedwojennych polskich „Sokołów”, zapewne zrabowanych we wrześniu 1939 roku. Odnotowano w nim imiona i nazwiska nabywców.
18 lutego 1948 roku mieszkaniec Tomaszowa Bolesławieckiego zakupił jednoślad DKW o pojemności 198 cm³, natomiast motocykle „Harley”, PZI „Sokół” z dopiskiem 550 cm³ i druga DKW stały się własnością trzech obywateli Bolesławca
„Victorią” odjechał miłośnik motoryzacji z Kraszowic, a motocykl NSU o pojemności skokowej 250 cm³ nabył młody entuzjasta motoryzacji z Gromadki, inny szczęściarz, tym razem z Milikowa, wszedł w posiadanie maszyny odnotowanej jako „Schüttat” 190 cm³.
Jak długo służyły one potem swoim właścicielom i co się z nimi ostatecznie stało – nie wiadomo. Dzisiaj byłyby prawdziwym skarbem…
