Rząd zamierza więc zrezygnować z planów likwidacji Karty nauczyciela i części nauczycielskich przywilejów - pisze portal Money.pl. Nauczycielska Solidarność zapowiada zmasowaną kampanię protestacyjną podpierając się sondażami, z których wynika, że zdecydowana większość pracowników szkół popiera akcje strajkowe. Ich zdaniem niedopuszczalne jest utrzymywanie płac nauczycieli w zamrażarce. Na początek związkowcy planują oflagowanie szkół i pikiety, później być może strajk.
Statystyczny polski nauczyciel ma 42 lata, wykształcenie wyższe i jest kobietą. Według MEN, w szkołach i przedszkolach pracuje blisko 650 tys. nauczycieli. Z danych za rok szkolny 2013/2014 wynika, że najwięcej - 265 tys. - pracuje w przedszkolach, placówkach wychowania przedszkolnego, punktach przedszkolnych i oddziałach przedszkolnych.
W szkołach podstawowych pracuje blisko 170 tys. nauczycieli, w gimnazjach - ponad 100 tys., w technikach - 45 tys., w liceach ogólnokształcących - blisko 42 tys., w zasadniczych szkołach zawodowych - 11,5 tys., w szkołach policealnych - 7 tys., w szkołach specjalnych przysposabiających do pracy - 3,5 tys. Blisko 390 tys. nauczycieli pracuje na pełen etat. MEN zapewnia, że najbliższym czasie nie przewiduje większej liczby zwolnień.
Najwięcej nauczycieli - 324 tys. - osiągnęło najwyższy stopień awansu zawodowego, czyli jest nauczycielami dyplomowanymi. Stopień nauczyciela mianowanego ma 178 tys. osób, nauczyciela kontraktowego - 108 tys. Nauczycieli stażystów jest 50 tys.
Z opublikowanego w tym roku Raportu o stanie edukacji, przygotowanego przez Instytut Badań Edukacyjnych można dowiedzieć się, że nauczyciele uczący w gimnazjach i technikach są najmłodsi, a nauczyciele nauczania początkowego - najstarsi. Pierwszy etap edukacyjny (klasy I-III szkoły podstawowej) wyróżnia się także pod względem płci nauczycieli - jak wynika z Systemu Informacji Oświatowej, jedynie co setny nauczyciel nauczania początkowego to mężczyzna.
W grupie nauczycieli języków polskiego i rosyjskiego mężczyzną jest co dwudziesty, plastyki i niemieckiego - co dziesiąty, a matematyki - co siódmy. W grupie uczących historii, fizyki mężczyzną jest co trzeci, a wśród nauczycieli wychowania fizycznego mniej więcej co drugi. Najwięcej mężczyzn jest w grupie nauczycieli przysposobienia obronnego - dwóch na troje nauczycieli tego przedmiotu to mężczyźni. Ogółem kobiety stanowią około 80 proc. nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących w szkołach dla dzieci i młodzieży.
Pensje powyżej średniej, dodatki i imponujące urlopy
W szkołach publicznych płace naliczane są na podstawie zasad zapisanych w Karcie nauczyciela. Wynagrodzenie nauczycieli składa się zatem z czterech elementów:
* wynagrodzenia zasadniczego; dodatków: za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego oraz za warunki pracy;
* wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw;
* nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i niektórych dodatków socjalnych.
Ponadto nauczyciele, którzy pracują na zasadach określonych w Karcie upoważnieni są też do trzynastej pensji. Związkowcy skarżą się na zamrożenie płac po 2012 roku, ale MEN odpiera te zarzuty podkreślając, że podwyżki w poprzednich latach spowodowały, że jako grupa zawodowa zarabiają średnio więcej niż wiele pozostałych grup.
Średnia pensja nauczycielska to 4233 zł (brutto) w szkole publicznej, aż o 34 proc. więcej niż w prywatnej placówce (3152 zł brutto). Takie dane podaje GUS. To dane dla ogółu pedagogów ze szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, bez nauczycieli kształcenia zawodowego. W badaniu GUS uwzględniono dodatkowe przychody z trzynastek, której nie otrzymują zazwyczaj zatrudnieni w prywatnych placówkach. Tymczasem średnia krajowa pensja wynosi 3976 zł brutto.
Zgodnie z Kartą, czynnikami kształtującymi wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli są: stopień awansu zawodowego, kwalifikacje i wymiar zajęć obowiązkowych. Do tego dochodzą dodatki, zależne od: czasu zatrudnienia, jakości pracy, wykonywania dodatkowych zadań lub zajęć, stanowiska lub funkcji oraz ewentualnych trudnych lub uciążliwych warunków pracy.
Średnie zarobki brutto na poszczególnych stopniach awansu zawodowego nauczycieli
nauczyciel stażysta 2 717,59 zł (100 proc. kwoty bazowej)
nauczyciel kontraktowy 3 016,52 zł (111 proc. kwoty bazowej)
nauczyciel mianowany 3 913,33 zł (144 proc. kwoty bazowej)
nauczyciel dyplomowany 5 000,37 zł (184 proc. kwoty bazowej)
Źródło: Money.pl na podstawie MEN, Sedlak&Sedlak
Powyższe kwoty obejmują wszystkie elementy wynagrodzenia wcześniej wymienione. Szkoły powinny tak kształtować wynagrodzenia, żeby średnia dla wszystkich nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu w obrębie danego samorządu nie była niższa od podanych kwot. Jeżeli są niższe - do końca stycznia następnego roku nauczyciele powinni otrzymać dodatki uzupełniające tak, aby średnie osiągnęły minimalny poziom.
Projekt nowelizacji Karty nauczyciela, przygotowany jeszcze za czasów minister Krystyny Szumilas, zakłada zmianę rozliczania samorządów z gwarantowania nauczycielom średnich wynagrodzeń. Do tej pory brana była pod wagę każda grupa awansu zawodowego osobno. Zdarzało się więc tak, że w przypadku nauczycieli kontraktowych gmina wykazywała sporą nadpłatę, ale i tak w razie potrzeby musiała wypłacać jednorazowy dodatek uzupełniający pozostałym grupom.
Po zmianach samorządy mają rozliczać się z puli przeznaczanej na wynagrodzenia nauczycieli z wszystkich grup awansu łącznie. Pierwsze oszczędności z tego tytułu mają pojawić się w 2016 r. (w 2015 roku dodatek uzupełniający za 2014 r. wypłacany będzie jeszcze na starych zasadach). Według szacunków MEN kwota przeznaczana przez samorządy na wyrównania zmniejszy się z 232,9 mln zł do 180 mln zł.
Zaostrzone mają także zostać zasady udzielania urlopu na poratowanie zdrowia. Zgodnie ze styczniowym projektem wymiar tego urlopu ma zmniejszyć się z trzech lat do roku i będzie o nim orzekał lekarz medycyny pracy, a nie - jak teraz - lekarz rodzinny. To ma sprawić, że w systemie oświaty zostanie 230 mln zł. Zmniejszą się też wydatki na dodatek mieszkaniowy oraz zasiłek na zagospodarowanie. W sumie w systemie po wprowadzeniu wszystkich zmian ma pozostać ponad 301 mln złotych.
